Bestrijden, beheersen en systeemgericht beheren

Bestrijden, beheersen en systeemgericht beheren

Een van de grootste knelpunten in het beheer van invasieve exoten is dat bestrijdingsmaatregelen van populaties exoten vaak maar een beperkte tijd effectief zijn. Dat komt doordat vrijwel alle invasieve exoten eigenschappen hebben waarmee ze zich snel kunnen herstellen van een sterke afname.

Zo zijn invasieve planten meestal pioniersoorten gericht op het snel innemen van een geschikte ruimte. Daarom kiezen beheerders vaak voor het beheersen van populaties invasieve exoten; door herhaaldelijk ingrijpen de overlast verminderen.

Bestrijden of beheersen

Bestrijden is gericht op volledige verwijdering van de invasieve exoot door het één of enkele keren toepassen van maatregelen. Na een bepaalde periode (<5 jaar) is de exoot verdwenen en zijn geen verdere maatregelen meer nodig. Indien bestrijding niet mogelijk is, vanwege het ontbreken van een geschikte methode of te duur, wordt vaak ingezet op het beheersen van de invasieve exoot. Hieronder wordt verstaan het regelmatig, vaak meerdere keren per seizoen, uitvoeren van maatregelen zodanig dat er geen onveilige situaties ontstaan, voorkomen wordt dat de populatie groter wordt en er geen verdere verspreiding optreedt.

Ecosysteemgericht beheren

Bestrijden en beheersen stellen de exoot als probleem centraal. Sinds enkele jaren is een derde aanpak in opkomst, de ecosysteemaanpak. Hierbij wordt niet de aanwezigheid van de exoot centraal gesteld maar het functioneren van het ecosysteem. Vaak systeemgericht beheer genoemd of ‘ecosystem resilience approach’ (ERA).

De keuze om de veerkracht van ecosystemen te versterken in plaats van invasieve exoten te bestrijden komt meestal voort uit de wetenschap dat bestrijden tijdrovend is, heel veel geld kost en op de lange termijn vaak geen oplossing blijkt te zijn. Wijdverspreide exoten volledig wegkrijgen is nagenoeg niet haalbaar, zeker niet zonder ook het ecosysteem zelf aan te pakken. Het kan daarom effectiever zijn om te kijken hoe je bos en natuur dusdanig kunt beheren, zodat het ecosysteem sterk genoeg is om bedreiging van een exoot voor de inheemse flora en fauna te voorkomen.

De ecosysteemaanpak, het systeemgericht beheren van exoten is op deze website vooralsnog alleen uitgewerkt voor de Amerikaanse vogelkers in bossen (binnenkort beschikbaar). Geleidelijk aan zal deze voor meerdere soorten in specifieke habitats uitgewerkt worden. De ecosysteemaanpak wordt meer gedetailleerd toegelicht op de website van LIFE Resilias.